VOV.VN ra đời là dấu mốc Đài TNVN chuyển đổi theo mô hình tập đoàn truyền thông đa phương tiện

1– Sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII Đảng CSVN năm 1996, tôi trúng cử BCH Trung ương Đảng và được Bộ Chính trị và Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam. Đấy là thời điểm tròn 10 năm đất nước tiến hành công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Đó cũng là chặng đường 10 năm đổi mới báo chí vì sự nghiệp đổi mới đất nước với bước phát triển mạnh mẽ của nền báo chí nước nhà; từ đổi mới về quan niệm thông tin, cách thức thông tin, chất lượng thông tin tới phương tiện thông tin. Nhiều cơ quan báo chí mới ra đời, nhiều ấn phẩm báo chí mới xuất hiện. Cuộc cách mạng về công nghệ thông tin, đặc biệt sự xuất hiện của internet và bước phát triển mạnh mẽ của truyền hình – Đài truyền hình Việt Nam mở thêm nhiều kênh mới, hầu hết các tỉnh, thành phố đều có Đài truyền hình… Cùng với đó, là sự mở cửa hội nhập, với luồng thông tin quốc tế tràn vào. Tình hình đó đặt ra những thách thức gay gắt mà Đài Tiếng nói Việt Nam phải vượt lên để giữ vững vị trí là một trong những cơ quan báo chí, truyền thông quan trọng nhất, hoàn thành vai trò và sứ mạng chính trị mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

2–  Tháng 2/1997, tại Hội nghị tổng kết năm 1996 và bàn phương hướng chặng đường sắp tới của Đài Tiếng nói Việt Nam, lắng nghe ý kiến đóng góp tâm huyết của Hội nghị, trong phát biểu tổng kết tôi đã nêu rõ những thách thức gay gắt và quyết tâm cùng phương hướng mà Đài Tiếng nói Việt Nam phải vượt lênđể xứng đáng với truyền thống huy hoàng của mình. Tại Hội nghị của Ban Lãnh đạo Đài Tiếng nói Việt Nam ngay sau đó, tôi đưa ra chủ trương cần xây dựng Đài Tiếng nói Việt Nam trở thành một Tổ hợp truyền thông đa phương tiện.Thực chất là xây dựng một Tập đoàn truyền thông. Nhưng vì thời điểm đó, khái niệm “Tập đoàn truyền thông” chưa được các cơ quan chức năng có thẩm quyền chấp nhận, nên tôi dùng khái niệm “Tổ hợp truyền thông đa phương tiện”. 

Tập thể Ban Lãnh đạo Đài đã thảo luận rất kỹ và thống nhất rất cao với phương hướng được xác định là: tập trung nâng cao chất lượng nội dung tuyên truyền trên sóng phát thanh, coi tuyên truyền trên sóng phát thanh là quan trọng nhất, “cốt tử” nhất, đồng thời mở ra các phương tiện truyền thông mới để hỗ trợ cho sóng phát thanh. Hai phương tiện truyền thông mới được Lãnh đạo Đài Tiếng nói Việt Nam quyết định mở ra đầu tiên là: 1-Xuất bản tờ Tuần báo “Tiếng nói Việt Nam”. 2-Đưa chương trình phát thanh lên internet và xuất bản tờ Báo Điện tử của Đài Tiếng nói Việt Nam VOVNEWS, sau đổi tên là VOV.VN. Đồng thời Lãnh đạo Đài cũng quyết định nhanh chóng mở thêm 2 cơ quan thường trú Phát thanh ở trong nước, một ở khu Tây Bắc đặt tại Sơn La, một tại khu vực Đồng Bằng sông Cửu Long đặt tại Cần Thơ và xúc tiến ngay việc nghiên cứu, xin phép mở Cơ quan thường trú Đài Tiếng nói Việt Nam ở nước ngoài. Mục đích mở thêm cơ quan thường trú trong nước và lần đầu tiên mở cơ quan thường trú phát thanh ở nước ngoài với đầy đủ ý nghĩa, chức năng, nhiệm vụ của nó là nhằm tăng nguồn thông tin phong phú, hấp dẫn (cả chữ viết và âm thanh) cung cấp cho các chương trình trên sóng phát thanh và các phương tiện thông tin mới của Đài là Tuần báo “Tiếng nói Việt Nam” và Báo điện tử VOV.VN.

Kết quả là, ngay trong năm 1998, Tờ Tuần báo “Tiếng nói Việt Nam” đã ra mắt độc giả cả nước; các cơ quan thường trú Đài Tiếng nói Việt Nam tại Sơn La, Cần Thơ, Thái Lan và Pháp đã làm lễ khai trương, và một thời gian ngắn sau đó – ngày 3/2/1999 tờ Báo điện tử VOV.VN cũng chính thức ra mắt và là một trong những tờ báo điện tử đầu tiên ở nước ta.

3– Cái mới và chưa có tiền lệ (như Đài Tiếng nói Việt Nam lại xuất bản Báo in, đi tiên phong xuất bản báo điện tử, mở cơ quan thường trú Đài Tiếng nói Việt Nam ở nước ngoài…) thường bên cạnh thuận lợi có không ít khó khăn.

Riêng về Báo điện tử VOV.VN, cái khó không chỉ ở việc tổ chức xây dựng, vận hành báo mà còn rất khó trong  việc xin giấy phép xuất bản báo. Trong các chuyến công tác nước ngoài vào năm 1997 và đầu năm 1998, thăm đài phát thanh hiện đại của một số nước như Nhật Bản, Thuỵ Điển, Anh, Pháp, Đức…, tôi và anh Đinh Thế Lộc, Trưởng Ban biên tập Quốc tế của Đài dành thời gian tìm hiểu sâu về việc các đài đã đưa các chương trình phát thanh lên internet như thế nào? Tôi có nêu với anh Đinh Thế Lộc, tại sao cùng với việc đưa một số chương trình phát thanh lên internet Đài Tiếng nói Việt Nam lại không nghĩ đến việc xuất bản một tờ báo điện tử của Đài? Nghĩ là làm. Tôi giao anh Đinh Thế Lộc xây dựng đề án (dự thảo) xuất bản tờ báo điện tử của Đài Tiếng nói Việt Nam với yêu cầu là đề án phải trình bày được thật cụ thể về thiết kế nội dung, tổ chức bộ máy và cơ chế vận hành cùng những điều kiện tối thiểu cần thiết nhất để đảm bảo cho hoạt động của tờ báo điện tử. 

Tôi cũng giao chị Nguyễn Lệ Quân, Giám đốc Trung tâm ứng dụng tin học và phát triển công nghệ phát thanh của Đài xây dựng phương án kỹ thuật đảm bảo việc xuất bản, vận hành tuyệt đối an toàn tờ báo điện tử của Đài. Sau khi dự thảo về nội dung và kỹ thuật anh Đinh Thế Lộc và chị Nguyễn Lệ Quân khởi thảo xong, tôi đã dành thời gian trao đổi, chữa và bổ sung để hoàn thành bản đề án và đưa ra thảo luận, xin ý kiến các đồng chí trong Ban Lãnh đạo Đài. Tập thể Ban Lãnh đạo nhất trí phải tập trung chỉ đạo để sớm xuất bản tờ báo điện tử của Đài.Tên tờ báo được quyết định là:VOVNEWS.

Ban Lãnh đạo nêu ý kiến tôi nên làm Tổng biên tập Báo VOVNEWS như làm Tổng biên tập tuần Báo Tiếng nói Việt Nam để tạo điều kiện tốt nhất (có thể) cho việc xây dựng và phát triển tờ báo điện tử còn quá mới mẻ. Nhưng tôi từ chối, vì nếu nhận cũng sẽ chỉ mang tính hình thức vì trên thực tôi không có thời gian vật chất để chỉ đạo sát sao một tờ báo điện tử mà tin tức trong nước, quốc tế được xử lý, cập nhật liên tục từng phút từng giờ. Tôi đề nghị nên cử anh Đinh Thế Lộc làm Tổng biên tập VOVNEWS, vì anh Lộc đã có thời gian học và thực tập tác nghiệp tại Đài phát thanh hiện đại ở thế giới, đã dành thời gian nghiên cứu về việc đưa chương trình phát thanh lên internet cũng như vận hành một tờ báo điện tử. Có ý kiến nêu anh Đinh Thế Lộc lúc đó đang là Trưởng Ban biên tập Quốc tế, giờ lại kiêm Tổng biên tập Báo điện tử của Đài, thành ra một người phụ trách hai đơn vị (cùng cấp vụ) trong Đài là không thích hợp. Tôi có đề nghị, việc quan trọng nhất là xây dựng và vận hành cho được tờ báo điện tử, sau khi báo ra đời và hoạt động tốt rồi, nếu cần có thể điều chỉnh nhân sự phụ trách cũng không muộn. Ý kiến của tôi được tập thể Lãnh đạo Đài chấp thuận. 

Việc tổ chức, vận hành thử Báo điện tử VOVNEWS được tiến hành ngay, mặc dù chưa có giấy phép. Việc xin giấy phép khó khăn và mất một thời gian khá dài, là vì lúc đó nước ta chưa có tờ báo điện tử nào, việc đưa cấp thời tin tức lên mạng internet toàn cầu không cẩn trọng sẽ rất dễ xảy ra những sai sót đáng tiếc. Đó là lý do mà Ban Tư tưởng – Văn hoá Trung ương và Bộ Văn hoá – Thông tin cân nhắc, nên tờ trình xin giấy phép xuất bản Báo Điện tử VOVNEWS của Đài Tiếng nói Việt Nam bị tạm “gác” lại một thời gian khá lâu. Kỳ đó, nhân dịp đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Uỷ viên Bộ Chính trị, mới được phân công phụ trách công tác tư tưởng của Đảng thay đồng chí Nguyễn Đức Bình, thăm Đài Tiếng nói Việt Nam, trong báo cáo về công tác của Đài tôi tranh thủ trình bày và đề nghị đồng chí ủng hộ Đài Tiếng nói Việt Nam xuất bản tờ báo điện tử VOVNEWS. Nhờ thế, một thời gian ngắn sau đó, Ban Tư tưởng – Văn hoá Trung ương chấp thuận và Bộ Văn hoá – Thông tin cấp giấy phép xuất bản Báo điện tử VOVNEWS cho Đài Tiếng nói Việt Nam. Đúng kỷ niệm 69 năm Ngày thành lập Đảng CSVN – ngày 3/2/1999, Báo điện tử VOVNEWS chính thức ra đời.

Như vậy là, tới đầu năm 1999, cụ thể là từ ngày 3/2/1999, lần đầu tiên Đài Tiếng nói Việt Nam có đầy đủ cả ba phương thức truyền tải thông tin, trong đó thông tin tuyên truyền trên sóng phát thanh là chủ yếu nhất, quan trọng nhất và quyết định nhất; tờ báo điện tử VOVNEWS trên mạng Internet bằng chữ viết, hình ảnh, âm thanh cả tiếng Việt, tiếng Anh và tờ báo in số ra hàng tuần và số cuối tháng đã thật sự phối hợp, gắn kết, hỗ trợ cho sóng phát thanh, làm cho nội dung thông tin của Đài Quốc gia càng phong phú, hiệu quả, đa dạng, hấp dẫn hơn, uy lực của sóng phát thanh cũng mạnh mẽ hơn…./.